در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های فعال در سراسر دنیا تصمیم‌های خود را بر پایه اطلاعات و بینش‌های کسب‌شده حاصل از تحلیل داده‌های خام اتخاذ می‌کنند. هوش تجاری مجموعه‌ای از نظریات، روش‌ها، فرایندها، معماری‌ها و تکنولوژی‌هایی است که برای تبدیل داده‌های خام به اطلاعات و بینش‌های سودمند مورد استفاده قرار می‌گیرد. فناوری‌های هوش تجاری می‌توانند حجم زیادی از داده‌های ساختاریافته و بدون ساختار را برای کمک به شناسایی، توسعه یا ایجاد فرصت‌های جدید تجاری، مدیریت کنند. در واقع هدف فناوری‌های هوشمندسازی تجاری این است که پردازش و تفسیر آسان از داده‌ها را امکان‌پذیر کنند. شناسایی فرصت‌های جدید و اجرای یک استراتژی موثر بر مبنای یک بینش تجاری قوی، می‌تواند یک مزیت رقابتی در بازار را به صورت بلندمدت در اختیار کسب‌وکارها قرار دهد. تیم هوش تجاری دیجی‌کالا با استفاده از تکنولوژی‌ها و ابزارهای روز دنیا در این حوزه، چراغی است در مسیر تصمیم‌گیری‌های بهتر در حوزه‌های مختلف.
چگونگی شکل‌گیری تیم هوش تجاری دیجی‌کالا
ساختار جدید تیم هوش تجاری دیجی‌کالا از آذر ماه سال 1396 و زیر نظر بهزاد لاجوردی در شرایطی شکل گرفت که نیروهای این تیم کمتر از تعداد انگشتان دست بود. اصلی‌ترین وظیفه این تیم در آن زمان ارائه هم‌زمان سرویس‌های هوش تجاری روی دو پلتفرم بود و سرویس‌های هوشمند تحلیلی به همکاران دیگر واحدها در سطحی محدود ارائه می‌شد.
با گذشت زمان و بزرگ‌تر شدن این تیم، علاوه بر افزایش تعداد سرویس‌ها، کیفیت آن‌ها هم افزایش چشمگیری داشت. هم اکنون این تیم بیش از 700 داشبورد و گزارش تحلیلی را در بسترهای متفاوت به تیم‌های مختلف شرکت ارائه می‌کند. اهمیت این عدد هنگامی مشخص می‌شود که آن را در تعداد متریک‌ها و KPIهای موجود در هر داشبورد و گزارش ضرب کنیم و به عددی بیش از 3 هزار متریک و KPI برسیم.
در حال حاضر بیش از 35 نفر در تیم هوش تجاری دیجی‌کالا مشغول به کار هستند. تنوع سرویس‌های ارائه شده تیم هوش تجاری، این تیم را به یکی از بزرگ‌ترین و جذاب‌ترین تیم‌های تکنولوژی تبدیل کرده است.
ساختار تیم هوش تجاری دیجی‌کالا
به طور کلی تیم هوش تجاری دیجی‌کالا از نظر سرویس‌های مورد ارائه به دو بخش زیر تقسیم‌بندی می‌شود:
-
تیم BI Operation
دپارتمان عملیات دیجی‌کالا، به عنوان یکی از مهم‌ترین دپارتمان‌های این شرکت فعالیت می‌کند که فرایندهای متنوع و مهمی در این دپارتمان انجام می‌شود. در این بین، فرایندهای مربوط به پردازش سفارشات و همچنین لجستیک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.
کالاها در سایت دیجی‌کالا در قالب دو دسته کلی ارائه می‌شوند: توسط دیجی‌کالا و فروشندگان. حدود 800 هزار فروشنده در سایت دیجی‌کالا، محصولات خود را عرضه می‌کنند. ارسال سفارشات دیجی‌کالا به وسعت کل ایران است و این شرکت در نقاط مختلف ایران تعداد زیادی مرکز توزیع سفارشات را احداث کرده است.
از زمانی که یک مشتری سفارش خود را در سایت دیجی‌کالا ثبت می‌کند تا هنگامی که کالا به دست مشتری می‌رسد، فرایندهای متنوعی به شرحی که در ادامه آمده است در دپارتمان عملیات دیجی‌کالا انجام می‌شود: تحویل کالا از فروشندگان، رساندن کالا به انبار مرکزی شرکت، جای‌گذاری کالاها در انبار، پردازش سفارشات، توزیع سفارشات با توجه به نقطه مقصد، ارسال کالا از مرکز پردازش به مرکز توزیع مقصد و نهایتا تحویل کالا به مشتری.
رصد و پیگیری مداوم کیفیت فرایندهای انجام شده تمامی این مسیر با هدف ارائه بهترین سطح سرویس به مشتریان بسیار حائز اهمیت است. به همین دلیل تیم هوش تجاری سامانه‌های مختلفی را طراحی کرده است. سامانه‌هایی که تمامی فرایندهای ذکر شده را در بر می‌گیرند و وضعیت عملکرد هر یک از زیر مجموعه‌های دپارتمان عملیات را در قالب داشبوردهای مدیریتی ارائه می‌کنند.
با استفاده از این سامانه‌ها، واحدهای مختلف دپارتمان عملیات، می‌توانند وضعیت گذشته، وضعیت فعلی و همچنین آینده خود را مشاهده کرده و بینش‌های لازم را دریافت و نهایتا در صورت نیاز به بهبود فرایندها اقدام کنند.
یکی از سامانه‌های مهم دپارتمان عملیات، سامانه عملکرد واحد لجستیک شرکت است که در آن کاربران می‌توانند تعداد سفارشات مربوط به هر شهر و مرکز توزیع را به همراه درصد تحویل به موقع سفارشات مشاهده کنند و در صورتی که سفارشاتی دچار تاخیر شده‌اند، علت بروز این تاخیر را شناسایی و نسبت به رفع آن اقدام کنند. هدف این تیم ارائه سرویس‌های هوش تجاری به همکاران دپارتمان‌های عملیات و مالی بوده و شامل زیر بخش‌هایی است که عبارت‌اند از:
- Fulfillment Center / مرکز پردازش
- Logistics / حمل‌ونقل
- Customer Service / خدمات مشتریان
- Customer Experience / تجربه مشتریان
- Finance / مالی
- Reporting / گزارش‌دهی
- Database Administration / مدیریت پایگاه‌داده
-
تیم BI Non-Operation
یکی از مهم‌ترین و باارزش‌ترین دارایی‌های هر e-commerce، داشتن منبعی قابل اتکا برای بررسی وضعیت و تحلیل فروش و درآمد آن است. نظارت بر شاخص‌های عملکردی مرتبط با فاکتورهای فروش و ترافیک برعهده مجموعه‌ی Non-Operation تیم هوش تجاری دیجی‌کالا است. این تیم با بهره‌گیری از کارشناسان خبره جهت ارائه سرویس به بخش های بازرگانی و بازاریابی دیجی‌کالا تشکیل شده است.
بازاریابی فرایندی است که طی آن شرکت‌ها با مشتری ارتباط قوی برقرار می‌کنند و برای مشتری ارزش ایجاد می‌کنند تا در ازای آن از مشتری ارزش دریافت کنند. از این رو فرایندهای مرتبط با شناخت و جذب مشتریان، تحلیل کمپین‌ها و برندسازی، نیاز به اطلاعات پردازش شده و دقیق دارد که با بهره‌گیری از تکنیک‌های داده‌کاوی و انبار داده سازی در مجموعه دیجی‌کالا حاصل شده است.
دیجی‌کالا پلتفرمی است که در آن تامین‌کنندگان و فروشندگان کالاهای مختلف از جمله برندهای معتبر، فروشندگان خرد و کلان، صاحبان کسب‌وکارهای کوچک می‌توانند به صورت آنلاین محصولات خود را در قالب تامین‌کننده یا فروشنده به فروش برسانند. در این راستا فرایندهای مانیتورینگ وضعیت عملیاتی و بازرگانی فروشندگان برای ایجاد تجربه‌ای بهتر برای فروشنده و مشتریان توسط تیم Non-Operation ایجاد شده است.
به طور کلی تحلیل‌هایی که در این بخش انجام می‌شود، از ورود کاربر به سایت و مشاهده کالاها شروع و تا زمانی که مشتری سفارش ثبت می‌کند ادامه می‌یابد. علاوه بر این، بررسی لغو، تاخیر یا مرجوع شدن کالاها، تحلیل پروموشن‌ها، حسابرسی و پیداکردن تقلب‌های صورت گرفته توسط مشتریان و فروشندگان برعهده تیم Non-Operation است.
در این تیم گزارش‌ها و داشبوردهای متعددی جهت برنامه‌ریزی‌های مرتبط با تامین و بازاریابی با هدف رصد کردن فروش، جذب مشتریان و فروشندگان و تحلیل رفتاری آن‌ها ساخته شده است.
علاوه بر شرکت دیجی‌کالا، تحلیل‌های مشابه برای سایر سرمایه‌گذاری‌های مجموعه دیجی‌کالا مثل دیجی‌پلاس، دیجی‌کالاجت، پیندو، دیجی‌کلاب و دیجی‌استایل در این تیم انجام می‌شود.
زیر بخش‌های تیم BI Non-Operation به شرح زیر است:
- Commercial and Audit / بازرگانی و حسابرسی
- Marketing / بازاریابی
محصولات تیم هوش تجاری دیجی‌کالا
تیم هوش تجاری دیجی‌کالا خدمات و سرویس‌های متنوع و متعدد خود را در قالب‌های زیر به همکاران تیم‌های دیگر ارائه می‌کند:
داشبوردهای تحلیلی
داشبوردهای هوشمند و مکانیزه به منظور ارائه تحلیل‌های مورد نیاز تیم‌های مختلف دیجی‌کالا در قالب چارت‌ها و جدول‌ها در بستر Microsoft power BI ارائه می‌شود.
گزارش‌های تحلیلی شامل دو بخش است:
- گزارش‌های تراکنشی روی پلتفرم عملیاتی دیجی‌کالا
- گزارش‌های تحلیلی در قالب SSRS
سرویس‌های داده‌کاوی
خدمات تحلیل پیشرفته تیم هوش تجاری دیجی‌کالا یکی از سرویس‌های مهم و جذاب این تیم است و با به‌کارگیری دانش‌هایی همچون یادگیری ماشین، فرایند کاوی و هوش مصنوعی ارائه می‌شوند. نمونه‌ای از این نوع سرویس‌ها شامل پیش‌بینی نرخ ریزش مشتریان و رانندگان دیجی‌کالا، فرایند کاوی زنجیره تامین دیجی‌کالا، بهینه‌سازی و مکان‌یابی احداث مراکز جدید عملیات، آنالیزهای جغرافیایی زنجیره تامین دیجی‌کالا و … است.
انواع موقعیت‌های شغلی در تیم هوش تجاری دیجی‌کالا
به طور کلی همکاران واحد هوش تجاری دیجی‌کالا به دو دسته تحلیل‌گران و توسعه‌دهندگان تقسیم‌بندی می‌شوند. در اولین گام تحلیل‌گران نیازمندی‌های تیم‌های مختلف دیجی‌کالا را شناسایی می‌کنند و با تحلیل‌های دقیق خود راهکارهای مناسبی را به منظور بهبود تصمیم‌گیری‌ها در زمان و کیفیت مناسب ارائه می‌دهند. در گام بعدی توسعه دهندگان این تیم که مسلط به تکنولوژی‌های روز هوش تجاری هستند سرویس‌های هوشمند با هدف مکانیزه کردن فرایندهای تبدیل داده‌های خام به اطلاعات و بینش‌های مفید را پیاده‌سازی می‌کنند.
مهارت‌های مورد نیاز در تیم هوش تجاری دیجی‌کالا
عبارت هوش تجاری متشکل از دو مفهوم Business و Intelligence است. به منظور کار کردن در تیم هوش تجاری شرکت دیجی‌کالا که سطوح سرویس‌دهی‌اش در سطرهای پیشین عنوان شد، شناخت کسب‌وکار یک عامل بسیار مهم و ضروری است. علاوه بر تسلط بر نوع کسب‌وکار شرکت، داشتن ذهن تحلیل‌گر هم ضرورت دیگر کار در این تیم است.
با توجه به وجود پروژه‌های بسیار متنوع و پر جزئیات این تیم، بدون داشتن قدرت مدیریت پروژه مناسب، به سرانجام رساندن پروژه‌ها دشوار می‌شود. تنوع تیم‌ها و افراد با فرهنگ‌های مختلف در دیجی‌کالا، داشتن مهارت‌های ارتباطی مناسب را به یک ضرورت تبدیل کرده است.
همچنین با توجه به استفاده از ابزارها و تکنولوژی‌های به‌روز در این تیم، دانش فنی کافی در حوزه پایگاه‌داده و مهارت‌های برنامه‌نویسی یک اصل مهم برای حضور در این تیم است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، پروژه‌های داده‌کاوی این تیم نیازمند تسلط بر دانش‌های مختلفی در حوزه‌های آمار، یادگیری ماشین و داده‌کاوی است.
کلام آخر
در این مقاله توضیحاتی مختصر و کلی در خصوص تیم هوش تجاری دیجی‌کالا و نحوه ارزش‌آفرینی این تیم برای شرکت ارائه شد. این تیم همواره در تلاش است با ارائه سرویس‌ها و خدمات با کیفیت، به بهبود فرایندهای دیجی‌کالا کمک کند. اگر شما هم به هوش تجاری علاقه دارید و پتانسیل‌های لازم را در خود می‌بینید، می‌توانید با تیم تکنولوژی محور، جذاب و بزرگ هوش تجاری دیجی‌کالا ارتباط برقرار کنید.
